ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ένας τρόπος μόνο υπάρχει για να καταπολεμηθεί η διαφθορά και η κακοδιαχείριση των πόρων στην τοπική αυτοδιοίκηση που καταλαμβάνει πρώτη θέση ανάμεσα στους θεσμούς της πολιτείας.

Να δημιουργηθούν παντού κοινωνικές συμπράξεις και τοπικά κινήματα συμμετοχικής δημοκρατίας με ενεργούς πολίτες ώστε η εξουσία του δήμου να προκύπτει πραγματικά από τους δημότες και όχι από τους χρηματοδότες.

Τοπικά κινήματα συμμετοχικής Δημοκρατίας ως αντιστάθμισμα διαφάνειας και ελέγχου απέναντι στο σφετερισμό της εκπροσώπησης και της τοπικής διαπλοκής με τα άνομα συμφέροντα που ροκανίζουν τελικά τους πόρους.

Τοπικά κινήματα τα οποία θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην διαβούλευση με τοπικές συνελεύσεις και τοπικά δημοψηφίσματα και όχι διακοσμητικά όπως ερμηνεύουν πολλές δημοτικές πλειοψηφίες τον «Καλλικράτη». Τοπικά κινήματα που απελευθερώνουν τους ανθρώπινους πόρους και την δημιουργικότητα της κοινωνίας. ...

Γιατί αυτό που συμβαίνει σήμερα, ακόμη και μετά το ξεκίνημα της τεχνοκρατικής μεταρρύθμισης «Καλλικράτης» είναι ότι έχουμε το ίδιο φαινόμενο πελατειακών σχέσεων με αναπροσαρμογή της τοπικής διαπλοκής. Με το πρόγραμμα Καλλικράτης», ναι μεν γίνεται σημαντική εξοικονόμηση πόρων από τον περιορισμό των αιρετών και υπαλλήλων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά το πρόβλημα του σφετερισμού της εκπροσώπησης που είναι πρόβλημα γενικότερα της κρίσης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας παραμένει το ίδιο χαρακτηριστικό και βασανιστικό μιας παρακμιακής κατάστασης.

Ο έλεγχος για παράδειγμα των εκλογικών δαπανών για την αντιμετώπιση της τοπικής διαπλοκής και το πρόγραμμα "διαύγεια" παρά την όποια θετική του επίδραση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το εγγενές πρόβλημα της αντιπροσώπευσης. Κάλλιστα ένας Δήμαρχος που ξόδεψε 300.000€ για προεκλογικό αγώνα μπορεί να παρουσιάσει ότι ξόδεψε 50.000€. Και πάντα θα υπάρχουν κάποιοι "φίλοι" που με το αζημίωτο μετά θα καλύψουν την διαφορά ... για την διαιώνιση της αθέατης διαφθοράς.

* Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι προεκλογικές δαπάνες των τεσσάρων Υποψηφίων Δημάρχων του Δήμου Χαλκηδόνας που δηλώθηκαν σύμφωνα με την υποχρέωσή τους που πηγάζει από τον Νόμο ήταν:

α) Δαϊκούδης Παναγιώτης: 12.229,50€

http://ekloges.ypes.gr/diafaneia/handlers/CandidateDetails.aspx?candidate=6527
β) Αραμπατζής Αρηστείδης: 15.739,25€
http://ekloges.ypes.gr/diafaneia/handlers/CandidateDetails.aspx?candidate=630
γ) Μηντσιούδης Μαυρουδής: 13.426,11€
http://ekloges.ypes.gr/diafaneia/handlers/CandidateDetails.aspx?candidate=9513
δ) Μωυσίδης Σάββας: 2.287,89 €
http://ekloges.ypes.gr/diafaneia/handlers/CandidateDetails.aspx?candidate=4760 
 

Είναι γνωστόν από τότε που η πολιτική λειτουργεί ως επάγγελμα και στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης έχουμε το φαινόμενο της "λερναίας Ύδρας" της διαφθοράς. Υπάρχουν βέβαια εξαιρέσεις χαρισματικών ανθρώπων που ξεφεύγουν από τον κανόνα έχοντας μια αυθεντική σχέση με τους δημότες και μεγάλη επικοινωνιακή εμβέλεια. Ωστόσο με τα σημερινά δεδομένα της εκπροσώπησης ακόμη κι αν προχωρήσουν οι ουσιαστικοί έλεγχοι που προβλέπονται με τον "Καλλικράτη" θα συνεχίσει να παρουσιάζεται το φαινόμενο να κόβεις ένα κεφάλι και θα φυτρώνουν δυο. Γιατί αυτή είναι η "φύση" της αντιπροσώπευσης και του συγκεντρωτισμού στην τοπική αυτοδιοίκηση όσο δεν υπάρχουν αντιστάθμισμα της συμμετοχικότητας των δημοτών.

Όταν δημοτικό σύστημα εξουσίας δεν υπάρχει ούτε καν η δεδηλωμένη της πλειοψηφίας για τον Δήμαρχο μέσα στην θητεία του, όπως γίνεται με την κυβέρνηση ποιος μπορεί να ελέγξει την εκτελεστική εξουσία του Δήμου; Έχουμε λοιπόν το Δημαρχοκεντρικό μοντέλο τοπικής εξουσίας όπου ο Δήμαρχος ακόμη και αν χάσει την υποστήριξη από τους μισούς δημοτικούς συμβούλους, μπορεί να δημαρχεύει, κάτι που για μια κυβέρνηση θεωρείται αδιανόητο.

Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Το πρόβλημα είναι πως το όλο σύστημα διοίκησης στο Δήμο σε σχέση με το Δημοτικό συμβούλιο όπως λειτουργεί προκαλεί τον σφετερισμό της εκπροσώπησης και την κυριαρχία των ιδιοτελών προτύπων. Ένα διαρκές παζάρι όχι μόνον με τους προεκλογικούς χρηματοδότες αλλά κυρίως με αυτούς που ποικιλοτρόπως συναλλάσσονται με το δημοτικό πελατειακό σύστημα.

Εάν υποθέσουμε ότι σε ένα μικρό σχετικά Δήμο έχουμε ένα 27μελές Δημοτικό Συμβούλιο, 16 μέλη της πλειοψηφίας και 11 μέλη από την μειοψηφία, μπορούν να συμβούν τ’ ακόλουθα σε σχέση με την χειραγώγηση των δημοτικών συμβούλων.

Ο Δήμαρχος μπορεί να ορίσει 4 Αντιδημάρχους και έμμεσα ένα πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ελέγχει άμεσα 5 συμβούλους από τις θέσεις τοπικής εξουσίας και άλλους 5 που περιμένουν να οριστούν την επόμενη διετία. Εάν λάβουμε υπ’ όψιν ότι δυο με τρία μέλη θα διοριστούν πρόεδροι αναπτυξιακών εταιριών του Δήμου και άλλες αμειβόμενες θέσεις σε επιτροπές τότε οι εξαρτώμενες θέσεις φθάνουν τις 13 και 3 που μπορούν να ελπίζουν ότι μπορεί να είναι ευνοούμενοι στο μέλλον καλύπτονται όλες οι προσδοκίες. Έτσι όλο το συμβούλιο μπορεί να ελέγχεται με ιδιοτελή κριτήρια από τον Δήμαρχο εάν δεν υπάρχουν ανιδιοτελείς αντιστάσεις.

Όταν δεν υπάρχει άλλο αποφασιστικό όργανο όπως είναι η τοπική συνέλευση που να ελέγχει την εκτελεστική εξουσία του Δήμου, ούτε ανιδιοτελείς αντιστάσεις. ο Δήμαρχος αναπόφευκτα ελέγχεται από τα ιδιοτελή τοπικά συμφέροντα. συμπαρασύροντας όλο το Δημοτικό Συμβούλιο αφού είναι ο αποκλειστικός που μοιράζει την "πίτα".

Ο Δημοτικός σύμβουλος και οι σύμβουλοι που θέλουν να αντισταθούν στην τοπική διαπλοκή κινδυνεύουν πάντα να απομονωθούν, εκτός βέβαια και αν στηρίζονται σε οργανωμένες κοινωνικές ομάδες και τοπικά κινήματα τα οποία μπορούν να αντισταθούν

Από όποια πλευρά και αν εξετάσουμε το ζήτημα ακόμη και εάν υπάρχουν καλές προθέσεις στους Δημοτικούς συμβούλους και στον Δήμαρχο και θέλουν να μην υποκύψουν στην τοπική διαπλοκή ένας δρόμος μόνον υπάρχει να αποφύγουν την διαπλοκή , να συνεργαστούν με τις συλλογικές τοπικές οργανώσεις και να προωθήσουν τις διαδικασίες συμμετοχής.

Για αυτό είναι επιτακτική ανάγκη στην εποχή μας να δημιουργηθούν τοπικά κινήματα συμμετοχικής δημοκρατίας για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης των πόρων στη τοπική αυτοδιοίκηση

Η κρίση της αντιπροσώπευσης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιστοιχεί στην μετριοκρατία , αναξιοκρατία και το πελατειακό σύστημα.

Είναι κοινό μυστικό πλέον σ’ όλη την επικράτεια της χώρας ότι η διαφθορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιστοιχεί στην μετριοκρατία και αναξιοκρατία που τροφοδοτείται από το πελατειακό σύστημα και την τοπική διαπλοκή.

Δύο είναι οι βασικοί λόγοι παρουσιάζεται αυτό το φαινόμενο που αποτελεί ζήτημα βαθιάς έρευνας. Ο ένας λόγος είναι ότι ολοένα και περισσότερα άτομα ηθικού και κοινωνικού κύρους αρνούνται να μπουν σ΄ αυτό το φαύλο κύκλο συναλλαγής και δεύτερον οι «χρηματοδότες» διαπλεκόμενοι εργολάβοι , προμηθευτές βρίσκουν ευκολότερα έδαφος συναλλαγής με τις μετριότητες.

Γιατί εκεί που πηγάζει και ενδημεί η ιδιοτέλεια και η διαφθορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο σφετερισμός της εκπροσώπησης, η χρήση της θέσης για ίδιον όφελος και η ελαστική ηθική, συνήθως βρίσκονται άτομα μετρίων δυνατοτήτων.

Κι αυτό είναι ευκολονόητο. Ένας διανοούμενος και φτασμένος σ΄ ένα υψηλό επίπεδο κοινωνικά άτομο δύσκολα θα "πουλήσει" την συνείδησή του στα κακώς εννοούμενα διαπλεκόμενα συμφέροντα, γιατί προσδίδει κύρος στην θέση που κατέχει και δεν διακρίνεται μόνον από αυτή. Αντιθέτως συμβαίνει με την πολιτική μετριότητα που μόνον μ΄ αυτόν τον τρόπο και την συναλλαγή κατακτά δημόσιες θέσεις.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων μια μετριότητα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πηγαίνει για τον μισθό ή να συμπληρώσει τον μισθό και καμία έγνοια δεν έχει για την ανάπτυξη και το κοινωνικό όφελος.

Γι αυτό είναι καταλυτικό το μέτρο της κυβέρνησης σήμερα που κόβει τον διπλό μισθό για τους δημοσίους υπαλλήλους.

Θέλεις να υπηρετήσεις τον τόπο σου κύριε, καν’ το αφιλοκερδώς, ή πάρε τον ένα μισθό όπως αναγκάζεται να κάνει ο ελεύθερος επαγγελματίας όταν παίρνει μια θέση στο Δήμο.

Βέβαια, αυτό το μέτρο δεν αρκεί για να αντιμετωπιστούν όλες οι παθογένειες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε σχέση με την ιδιοτέλεια που περιγράψαμε παραπάνω, γι αυτό το πιο δραστικό μέτρο είναι τα τοπικά κινήματα Συμμετοχικής Δημοκρατίας γιατί όσο περισσότεροι εμπλέκονται με τα κοινά είναι αδύνατον να χρηματιστούν η να διαφθαρούν όλοι.

Οι επιτροπές διαβούλευσης για παράδειγμα που εισάγονται αφήνουν ένα παράθυρο στην συμμετοχική δημοκρατία αλλά δεν ανοίγουν την πόρτα για κάτι περισσότερο από την στιγμή που δεν έχουν ένα αποφασιστικό ρόλο

Τα μέτρα που παίρνει επίσης η κυβέρνηση όπως η "διαύγεια" ενισχύουν τον έλεγχο στη διοίκηση αλλά δεν καταπολεμούν τα βαθύτερα αίτια.

Το κλειδί λοιπόν για μια βαθιά μεταρρύθμιση και για την αντιμετώπιση του φαύλου κύκλου της ιδιοτέλειας που επικρατεί στη Τοπική Αυτοδιοίκηση και του λερναίου φαινομένου της διαφθοράς, είναι ο μετασχηματισμός της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σε συμμετοχική.